Οι καρδιαγγειακές παθήσεις (cardiovascular diseases CVD), επηρεάζουν μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, είτε άμεσα, γνωρίζοντας κάποιον που έχει υποστεί καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό, θρόμβωση, πνευμονική εμβολή ή οποιαδήποτε άλλη διαταραχή της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων.
Η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως – συχνότερη από τον καρκίνο, τον σακχαρώδη διαβήτη και τις χρόνιες αναπνευστικές νόσους συνολικά.1 Περισσότεροι από 18 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από καρδιαγγειακή νόσο κάθε χρόνο. Η Αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσος (ΑΚΝ, atherosclerotic cardiovascular disease, ASCVD) αντιπροσωπεύει περίπου το 67% αυτών των θανάτων [49,2% ισχαιμική καρδιαγγειακή νόσο και 17,7% ισχαιμικό εγκεφαλικό].2 Στην Ελλάδα, τα καρδιαγγειακά νoσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου, με πάνω από 40.000 θανάτους ετησίως.3 Tο μεγαλύτερο ποσοστό αυτών οφείλονται σε ισχαιμική καρδιαγγειακή νόσο ή σε ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.4
Η ASCVD είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει μια ποικιλία ασθενειών που προκαλούνται από τη συσσώρευση λιπιδίων - ή αθηρωματικής πλάκας - στις αρτηρίες.5
Η Αθηροσκλήρωση, ανάλογα με τις αρτηρίες που προσβάλλει, μπορεί να οδηγήσει σε:6
- Έμφραγμα του Μυοκαρδίου και Στηθάγχη (προσβολή στεφανιαίων αρτηριών)
- Θρομβοεμβολικά αγγειακά επεισόδια (προσβολή αρτηριών που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο)
- Περιφερική Αρτηριακή Νόσο (προσβολή αρτηριών περιφερικής κυκλοφορίας)
Πολλοί άνθρωποι δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα έως ότου γίνει ξαφνική ρήξη της αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό.6
Έχουν αναγνωριστεί πολλοί και διαφορετικοί παράγοντες κινδύνου που συμβάλλουν στην εμφάνιση της ASCVD, είτε τροποποιήσιμοι μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής, όπως η διατροφή ή η κατάλληλη αντιμετώπιση κάποιων παθήσεων, είτε μη τροποποιήσιμοι, όπως οι γενετικοί παράγοντες που εκδηλώνονται ως οικογενειακό ιστορικό πρόωρης ASCVD.6
Σημαντικός τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου είναι η υπερχοληστερολαιμία. Αυξημένα επίπεδα λιποπρωτεϊνών στο αίμα, όπως η χοληστερόλη LDL-C, για μεγάλο χρονικό διάστημα συνεισφέρουν στη γρηγορότερη ανάπτυξη της.7 Πλέον, ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας, που φαίνεται να επηρεάζει την ανάπτυξη της ASCVD, είναι η λιποπρωτείνη α [Lp(a)]. Για αυτό, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και πανελλαδικό επίπεδο συνίσταται η μέτρηση της τουλάχιστον μια φορά στη ζωή ενός ανθρώπου.8
Η αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας σε άτομα με επιπρόσθετους παράγοντες κινδύνου για ASCVD είναι σημαντική για τη μείωση του κλινικού, κοινωνικού και οικονομικού φορτίου της νόσου.5 Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως το 80% των πρόωρων καρδιακών παθήσεων και των εγκεφαλικών επεισοδίων μπορούν να προληφθούν.9
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Η υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής, η συμμόρφωση στις ιατρικές οδηγίες και η έγκαιρη δράση για την προστασία της υγείας θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικές. Όπως είχε επισημάνει ο Ιπποκρατης, ο πατερας της σύγχρονης Ιατρικής, «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν», υπογραμμίζοντας την αξία της πρόληψης για τη διατήρηση της καλής υγείας. Η σημασία αυτού του ρητού γινεται πιο εντονη όταν αναφέρεται σε ασθένειες που, ενδεχομένως, να αποβούν μοιραίες για την ανθρώπινη ζωή, χωρίς κάποια προειδοποιητική σήμανση. Αναγνωρίζεται επομένως η ανάγκη για εντατικότερη προσπάθεια, με στόχο την προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί μια σοβαρή παγκόσμια πρόκληση για τη δημόσια υγεία. Το μέγεθος και η πολυπλοκότητα της απαιτούν συλλογική δράση. Είναι απαραίτητη μια μια ολιστική προσέγγιση, με συνεργασία μεταξύ της ευρύτερης κοινότητας της υγειονομικής περίθαλψης, των φαρμακευτικών εταιρειών, της ακαδημαϊκής κοινότητας και των κυβερνήσεων. Μέσω της συνένωσης γνώσεων και τεχνογνωσίας, μπορεί περιοριστεί ο αντίκτυπος αυτής της μείζονος απειλής για την δημόσια υγεία.